Sinds het coronavirus begin januari opdook, zijn regeringen wereldwijd in een strijd van paraatheid. Ook in onze contreien loopt het aantal besmettingen op. Wetenschappelijk gefundeerde reacties hierop worden echter vaak overschaduwd door desinformatie. Welke informatie is correct en vooral: wat kunnen we zelf doen? Het meest eenvoudige advies blijkt het beste: was je handen vaker en op een correcte manier. Het effectief drogen van de handen, met een papieren doekje of een kwalitatieve handdroger, is daarbij een vaak vergeten maar niet te onderschatten stap.
Hoe wordt het coronavirus verspreid?
Onderzoek van onder meer het Chinese Center for Disease Control and Prevention (CCDC) toont aan dat het coronavirus (covid-19) zich verspreidt via ‘druppelverspreiding’ – met andere woorden: het virus gaat enkel over van mens op mens via de kleine druppeltjes die bij hoesten en niezen vrijkomen. Volgens recente studies reist het mee op uitgehoeste druppeltjes groter dan 5 tot 10 micron (duizendste millimeter), die snel weer naar beneden vallen, en zo terechtkomen op de oppervlakten die ons omringen.
Het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) laat weten dat men uitgaat van een afstand tot twee meter: verder dan dat ‘vliegt’ het virus niet. Er is bovendien geen bewijs dat het virus langere tijd in de lucht kan blijven en zich zo kan verspreiden. Dat betekent dus dat het coronavirus zich niet via lucht, luchtblazers of airconditioning systemen kan verspreiden. Ook de World Health Organization (WHO) bevestigt dat enkel zij die druppeltjes inademen of via de handen in de mond binnenkrijgen, besmet kunnen raken.
Hoe kunnen we verspreiding van het coronavirus voorkomen?
Op dit moment is er nog geen vaccin voor het coronavirus beschikbaar. Voorkomen is in deze dus beter dan genezen. Medische professionals en overheden benadrukken terecht dat hygiëne hét sleutelwoord in de strijd tegen covid-19 is, en men verwijst specifiek naar het belang van een goede handhygiëne. De handen regelmatig en grondig wassen met water en zeep blijkt een van de meest efficiënte manieren te zijn om jezelf en anderen te beschermen. Doet men dit niet op de correcte manier, dan mist deze handeling zijn effect. Zelfs de werkzaamheid van desinfecterende handgel vermindert als je je handen niet eerst goed wast, aldus professor Marcel Zwietering (hoogleraar Levensmiddelenmicrobiologie aan Wageningen University & Research).
Wat echter onvoldoende vermeld wordt in de berichtgeving, is dat je handen op de juiste manier drogen minstens even belangrijk is. De handen drogen gaat evenwel gepaard met een hoop risico’s omtrent herbesmetting. Natte of vochtige handen zijn immers broedplaatsen voor bacteriën en verspreiden tot maar liefst duizendmaal meer bacteriën op de oppervlakken die ze aanraken. De twee meest vooraanstaande internationale gezondheidsorganisaties, de World Health Organization (WHO) en het Centers for Disease Control and Prevention (CDC), schrijven daarom voor de handen te drogen met een papieren doekje of een luchthanddroger.
Zijn elektrische jethanddrogers veilig in verband met het coronavirus?
Bij een toiletbezoek worden vaak meerdere vervuilde oppervlakten aangeraakt, zowel vóór als na het handen wassen: het openen van de toiletdeur, het open- en dichtdraaien van de kraan en het aanraken van de handdoekrol, papieren doekjes of knop van een handendroger. Al deze oppervlakten kunnen door aanraking besmet zijn met bacteriën.
Aangezien met name het coronavirus verspreid wordt door aanraking en de meeste jethanddrogers volledig handenvrij worden bediend, vermijd je onnodige - en dus risicovolle - aanrakingen. Bij gebruik van papieren handdoekjes loop je eerder het risico het coronavirus door aanraking door te geven. Ook een gewone handdoek of een doordraaisysteem zijn geen goede alternatieven, aangezien je ook op die manier bacteriën of virussen van andere gebruikers kunt meekrijgen.
Sommige jethanddrogers zijn uitgerust met een HEPA-filter en zorgen ervoor dat bijna alle bacteriën uit de lucht worden gefilterd alvorens ze je handen droogblazen. Tot 99,97% van de partikels worden zo uit de lucht verwijderd voor deze op je handen terechtkomt. Mede om die reden maakt men gebruik van dergelijke jethanddrogers in moderne ziekenhuizen. Zo zijn ook in de ontsmettingssluizen van de speciale ziekenhuizen die in China worden gebouwd voor de behandeling van coronapatiënten handdrogers met HEPA-filter geïnstalleerd, zoals in het Shenyang Infectious Disease Hospital.
HACCP International, een toonaangevende organisatie in de levensmiddelentechnologie, heeft een aantal elektrische handdrogers als hygiënisch gecertificeerd. Het HACCP-certificaat garandeert dat het toestel voldoet aan de hoogste vereisten omtrent het proces van handhygiëne. Omdat onder meer in ruimtes waar voedsel wordt geproduceerd besmetting een constante bedreiging vormt, zijn dergelijke handdrogers daarvoor uitermate geschikt.
Er bestaan evenwel rapporten die beweren dat handdrogers bacteriën en virussen rondblazen, maar die zijn ongegrond. De onderzoekers achter deze studies - die zijn gefinancierd door de papierindustrie - steunden niet op een methodologie die het gebruik in een realistische setting op betrouwbare wijze simuleert. Er is dan ook geen wetenschappelijke basis die de bewering ondersteunt dat jet handdrogers met HEPA-filter onhygiënisch zijn of bacteriën en virussen verspreiden.
Het staat buiten kijf: hygiëne staat in de strijd tegen het coronavirus op nummer één. Handen wassen en – niet vergeten – ze daarna grondig drogen, met een papieren doekje of een goede handdroger, is dé aanbeveling als het gaat om verdere besmetting te voorkomen.